ډاکټر شبیر

کله چې طالبانو د اګست په ۱۵ مه د افغانستان پخوانی حکومت نسکور کړ د ملیونونو افغانانو ژوند د پام وړ بدل شو. ډیری د خپل ژوند په ویره کې د پلازمینې هوایی ډګر ته د تیښتې په نا امیده هڅه کې ننوتل.

ډاکټر شبیر - أصلي نوم یې نه دی - په کابل کې په یوه مشهور خصوصي روغتون کې د عمومي معالج په توګه کار کاوه. د متحده ایالاتو لخوا پرمخ وړل شوي روغتونکې د روزنې په ترلاسه کولو سره هغه ویره درلوده چې دا به هغه هدف وګرځوي او هڅه یې وکړه چې له هیواده وتښتي.

په هرصورت د هوایی ډګر څخه بهر ګډوډ صحنې چیرې چې په زرګونو خلک ودانۍ ته ننوتلو ډاکټر شبیر قانع کړ چې بیرته وګرځي.

هغه افغان وتنس ته وویل: ما یوه هڅه وکړه مګر دا ستونزمنه وموندله چې دننه شو پرته له دې چې د ټپي کیدو یا بدتر خطر سره مخ شو.

څو میاشتې وروسته ځوان افغان ډاکټر په خپله پریکړه پښیمانه دی.

لکه څنګه چې طالبان د پلازمینې په کوڅو کې تیر شول په راتلونکو ورځو کې ډیری خلک په کورونو کې پاتې شول مګر د روغتیا کارکونکي په توګه ډاکټر شبیر ډیر ژر روغتون ته وغوښتل شو.

خو هغه افغان وتنس ته وویل دا عادي ناروغان نه وو چې د هغه درملنې ته یې انتظار کاوه بلکې طالب جنګیالي او په ځینو مواردو کې د دوی د کورنۍ غړي.

هغوی به له خپلو ټوپکونو سره روغتون ته راتلل او په داسې حال کې چې ځینې یې په مودب وو ډیری به موږ ته داسې کتل چې موږ ګناهکار یو د دوی د غضب مستحق یو.

په یوه قضیه کې ډاکټر شبیر افغان وتنس ته وايي چې څنګه د طالبانو د جنګیالیو لخوا هغه ته ګواښ وشو کله چې هغه د درملنې لپاره د ډاکټر څخه د فیس غوښتنه وکړه.

هغه وايي په تېر حکومت کې له خپلو ټولو نيمګړتياوو سره موږ د ډاکټرانو په توګه لږ تر لږه له امنيتي ځواکونو څخه د يو څه درناوي تمه لرله دا اوس یوه بله کیسه ده او یو غوسه شوی طالب کولی شي په اسانۍ سره تاسو ووهي یا حتا ډزې وکړي.

د دې میاشتې په پیل کې ډاکټر شبیر خپل کار ته په لاره و کله چې هغه د هغه څه شاهد و چې د هغه په وینا یو وسله وال یې په کارته پروان کې دوه ملکي وګړي په ډزو ووژل د هغه ځای څخه یوازې څو متره لیرې و.

هغه وايي دا ډارونکی و زه لړزیدلی وم زه لاهم د خپل ژوند څخه ویره لرم.

د شکمنو طالب وسله والو له خوا نه یوازې د پخوانیو امنیتي او حکومتي پرسونل بلکې د بهرنیو سازمانونو او لوېدیځو حکومتونو سره د تړلو کسانو په وړاندې د غچ اخیستنې او وژنو په اړه ډیر راپورونه شتون لري.

ډاکټر شبیر وايي هره ورځ اورو چې د ښار په بېلابېلو برخو کې مړي موندل شوي او د دغو وژنو ډېری پېښې په رسنیو کې د طالبانو د سانسور له امله بې بنسټه کېږي.

اقتصادي ستونزې

د لسیزو جګړو چې د سختې وچکالۍ او په دې وروستیو کې د ناروغۍ او د طالبانو د واکمنۍ له امله رامنځ ته شوې د هغو افغانانو شمېر چې له سختې بې وزلۍ سره مخ دي او په پایله کې یې روغتیا کمزورې ده، په بې سارې توګه زیات شوی دی. ملګري ملتونه اټکل کوي چې د کال تر نیمایي پورې به ۹۷٪ خلک د فقر تر کرښې لاندې ژوند وکړي.

خراب اقتصادي وضعیت په افغانستان کې د روغتیا په سکټور باندې بده اغیزه کړې ده. د ژغورنې نړیوالې کمیټې یو تازه راپور وړاندوینه کوي چې د افغانستان ۹۰ سلنه روغتیايي کلینیکونه له کافي تمویل پرته تړل کیدای شي.

ډاکټر شبیر وايي د ډاکټر په توګه زما عاید لکه د نورو ډاکټرانو په څیر له نیمایي څخه ډیر شوی دی. ما به تر ۳۰۰۰ امریکای دالر یا ډیر څه ترلاسه کول مګر اوس حتی ۳۰۰ تر۵۰۰ امریکای دالر یو غیر حقیقي هدف ښکاري.

د افغانستان د مخ پر کمېدل اقتصاد سره خلک نور نشي کولی حتی د دوی د روغتیا لپاره مصرف کړي، او د نړیوالو بسپنه ورکونکو ډیری فنډونه کنګل شوي، ډیری افغان روغتونونه یا په بشپړ ډول کم شوي یا په بشپړه توګه تړل شوي.

هغه وايي په ډیرو مواردو کې زه نشم کولی له ناروغانو څخه د فیس غوښتنه وکړم یوازې د لابراتوار ازموینې امر وکړم ځکه چې دوی پیسې نلري.

تېره میاشت ډاکټر شبیر د کابل په لوېدیځ کې یو بل روغتون ته د لوړ معاش په لټه کې شو خو هلته هم له هغه وخت راهیسې چې زه راغلی یم اته ډاکټران پرېښودلی دی په روغتون کې تر نیمايي ډېر تکړه کارمندان دي. دوی نه یوازې روغتون بلکې هیواد پریښود ځکه چې ویره لري او په دې هیواد کې د ځان لپاره هیڅ راتلونکی نه ویني.

د ډاکټر شبیر په وینا ډیری ډاکټرانو په بهر کې پناه غوښتې ده ځوان او بې تجربه ډاکټران د ماهرو او تجربه لرونکو ډاکټرانو ځای نیسي چې پریښودل شوي دي.

مخ په زیاتیدونکي تښتونې

د افغان ډاکټرانو بله اندېښنه د پيسو په بدل کې د ډاکټرانو تښتول دي.

لږ تر لږه دوه لوړپوړي افغان جراحان په جنورۍ او فبروري کې د وسله والو له خوا وتښتول شول او وروسته د طالبانو په عملیاتو کې خوشې شول. نور ډیر بختور نه وو د نومبر په میاشت کې یو مشهور ډاکټر د افغانستان په شمال کې وتښتول شو او ووژل شو سره له دې چې کورنۍ یې پیسو ورکول.

ډاکټر شبیر وايي خلک فکر کوي چې ډاکټران ډیرې پیسې ګټي او دا غلط فهم موږ د تښتونکو لپاره یو احتمالي هدف ګرځوي دوی نه پوهیږي چې موږ له اقتصادي پلوه د نورو په څیر مبارزه کوو. زه باید خپل ادرس بدل کړم شاید د دې هیواد څخه.

هغه زیاتوي که یو بدمعاش یا بې تجربې طالب جنګیالي ما ونه وژني یو غل یا تښتونکی یې کولی شي.زه غواړم د خلکو خدمت ته دوام ورکړم مګر په کوم قیمت؟ زما ژوند، یا زما د ماشومانو؟

عکس د انفرادي مرکې نه دی.

راپور ورکونکی: افغان وتنس