میهان

افغان وتنس نام مصاحبه شونده را تغییر داده است.

قبل از سقوط افغانستان به دست طالبان میهان به عنوان استاد در یک پوهنتون دولتی کار می کرد. او امیدوار بود که مدارک خود را در خارج از کشور افزایش دهد و به افغانستان بازگردد تا به کار خود در تحصیلات عالی ادامه دهد.

شش ماه قبل از تصاحب گروه به مادر سه فرزند بورسیه دکتری در پاکستان پیشنهاد شد. میهان می گوید که با وجود سزارین و تولد سومین فرزندش تصمیم به اخذ بورسیه تحصیلی گرفت زیرا هیچ دوره دکتری در رشته او در افغانستان وجود ندارد.

میهان به افغان وتنس می گوید: تنها ده روز پس از تولد فرزند سومم پوهنتون مربوطه به من اطلاع دادند که دوره شروع شده است و من باید آنجا باشم. من هنوز بخیه های سزارین را روی بدنم زده بودم و در حالی که نوزادم در آغوشم بود با وضعیت وحشتناکی از مرز تورخم گذشتم.

میهان در حالی که اشک هایش را مهار می کند می افزاید: من هرگز نمی توانم آن خاطرات تلخ را فراموش کنم.

 استاد پوهنتون به افغان وتنس می گوید که او فرصت های زیادی را برای گرفتن بورسیه فدا کرده است. او چندین پیشنهاد ترفیع را رد کرد و شوهرش نیز از شغل خود استعفا داد تا خانواده بتوانند به پاکستان نقل مکان کنند.

در زمان اقامتشان در پاکستان حقوق میهان تنها منبع درآمد خانواده بود. با این حال در ماه جولای سال جاری گزارش شد که طالبان پرداخت معاش را به استادان و کارمندان ملکی که در خارج از کشور ادامه می دهند قطع می کند. میهان می گوید که او و بیش از هزار استاد پوهنتون دیگر با مشکلات مالی مواجه شدند.

میهان به افغان وتنس می گوید: متاسفانه برای رژیم کنونی دانش و آموزش ارزشی ندارد  این حقیقت است چه بگوییم چه نگوییم.

در پاکستان شوهر میهان برای یافتن شغل تلاش کرد. برای زنده ماندن میهان  که دیگر درآمدی نداشت  از رفتن به پوهنتون دست کشید و شروع به پختن و فروش بولانی کرد یک شیرینی سنتی افغانی پر از تره فرنگی و سیب زمینی.

وقتی دیگر نتوانستند به فروش بولانی تکیه کنند خانواده از همسایگان پول قرض کردند تا بتوانند به افغانستان بازگردند جایی که میهان و شوهرش امیدوار بودند کار پیدا کنند.

 چهار روز پس از بازگشتم به افغانستان به مقامات آموزش عالی طالبان رفتم و از آنها پرسیدم که چرا حقوق مرا پرداخت نمی‌کنند. آنها نامه رسمی را به من نشان دادند که دیگر نمی توانند به ما پول بدهند. میهان به افغان وتنس توضیح می دهد.

در پاسخ میهان به او پیشنهاد کرد که رسماً از تحصیل در مقطع دکتری انصراف دهد تا بتواند به سر کار بازگردد. در عوض او می گوید که طالبان پاسخ دادند که صدها کارمند پوهنتونی در حال حاضر در مرخصی تعطیل هستند و اگر همه تحصیلات خود را ترک کنند طالبان بدنام می شود.

بیکاری و فقر

میهان که اکنون در یکی از ولایات شمالی افغانستان زندگی می کند در تلاش است تا شغل دیگری پیدا کند. در ماه ژانویه سازمان ملل متحد اعلام کرد که از زمان تسلط طالبان ۵۰۰۰۰۰ شغل از بین رفته است. در حالی که شوهرش به عنوان راننده تاکسی کار می کند میهان می گوید که قیمت مواد غذایی به شدت افزایش یافته است و درآمد شوهرش برای گذران زندگی کافی نیست.

رسانه ‌ها گزارش داده‌اند که پوهنتون‌های افغانستان با کمبود کارکنان واجد شرایط مواجه هستند زیرا ده‌ها نفر کشور را به‌عنوان فرار مغزها ترک کرده‌اند. بسیاری از پوهنتونیان که در خارج از کشور تحصیل می کنند مانند میهان حقوق دریافت نکرده اند و تنها برای مواجهه با ناامنی بیشتر به افغانستان باز می گردند.

همین چند روز پیش یک استاد پوهنتون تخار که در مرخصی تعطیلات در روسیه به سر می برد دخترش را به دلیل ناتوانی در پرداخت هزینه های درمانی از دست داد. به گفته رسانه ها طالبان حقوق او و ۱۹ تن از همتایانش را متوقف کرده بودند.

از زمان بازگشت به افغانستان میهان برای یافتن کار با مشکل مواجه شده است و می گوید که قیمت مواد غذایی به شدت افزایش یافته است.

میهان می گوید که طالبان برای او چاره ای باقی نگذاشته اند. آنها حقوق او را پرداخت نمی کنند با این حال به او گفته اند که به طور رسمی از تحصیل انصراف ندهد  اگر این کار را بکند برای همیشه اخراج خواهد شد. او می افزاید که گروهی از استادان پوهنتون در مورد نگرانی های خود با طالبان تماس گرفته اند اما پیشرفتی نداشته اند.

 پس از بازگشت به افغانستان به وزارت تحصیلات عالی رفتم. میهان به افغان وتنس می گوید. نگهبانان وزارتخانه به من اجازه ندادند که در اتاق انتظار بنشینم و به من گفتند که در راهرو منتظر بمانم زیرا به گفته آنها مکان برای نشستن زنان نیست  این به من آسیب می رساند.

تحصیلات عالی زیر نظر طالبان

افغان وتنس از زمان بازگشت طالبان به قدرت بخش آموزش افغانستان را زیر نظر دارد. برخلاف لیسه های دخترانه که برای دختران بالای صنف ششم تعطیل هستند پوهنتون‌های اصلی کشور در ماه فبروری بازگشایی شدند و زنان مجاز به تحصیل هستند. با این حال صنف ها از نظر جنسیت تفکیک شده است و شاگردان دختر باید به قوانین طالبان در مورد حجاب پایبند باشند. طبیعتاً از زمان بازگشایی پوهنتون ها زنان کمتری به تحصیلات خود بازگشته اند.

میهان می گوید که هیچ چیز شبیه گذشته نیست  در هر صنف به ندرت ده شاگرد وجود دارد و استادان احساس می کنند که خسته هستند زیرا باید روزانه در دو شیفت به شاگردان دختر و پسر به طور جداگانه آموزش دهند.

میهان می افزاید: طالبان اکثر رؤسای پوهنتون ها و معاونان پوهنتون ها را با وابستگان خود جایگزین کرده اند که هیچ صلاحیتی ندارند .

میهان که مصمم است راه حلی برای معاشات پرداخت نشده خود بیابد می گوید که او و همکارانش حتی به وزارت تحصیلات عالی طالبان پیشنهاد کردند که اگر دیگر نمی توانند حقوق کارمندان را پرداخت کنند سازمان های بین المللی مانند سازمان ملل باید مداخله کنند  به همان شیوه که یونیسف به معلمان مدارس دولتی در افغانستان حقوق پرداخت کرده است. او می گوید که مجدداً هیچ پیشرفتی حاصل نشده است و این امر باعث شده است که اعضای پوهنتونی اقدامات جدی انجام دهند.

میهان توضیح می دهد: تعدادی از استادان تحصیلات خود را رها کرده اند و اکنون برای کسب درآمد در خارج از کشور متحمل کار سختی می شوند. چندین نفر دیگر مانند من از تحصیل کناره گیری کرده و به افغانستان بازگشته اند تا با فقر و بلاتکلیفی مواجه شوند.

میهان از استاد پوهنتون و کاندیدای دکترا در سختی و ناامنی فرو رفته است.

او می‌گوید: ما سخت‌ ترین دوران زندگی‌مان را سپری می‌کنیم. احساس می‌کنم از آسمان سخت به زمین خورده‌ایم. 

چند روز پس از گفتگوی ما با میهان گزارش شد که وزارت تحصیلات عالی طالبان در تصمیم خود در مورد معاشات کارکنان پوهنتونی که در خارج از کشور تحصیل می کنند تجدید نظر کرده و تصمیم گرفته است که این معاشات بازگردانده شود.

افغان وتنس با میهان تماس گرفت تا ببیند آیا تغییری در وضعیت او ایجاد شده است یا خیر.

او در پاسخ گفت: این دقیق نیست و شایعه است. آنها ممکن است فقط برای ساکت کردن اساتیدی که اخیراً در وزارت تحصیلات عالی گردهمایی داشتند چنین چیزی گفته باشند.

منبع: مصاحبه افغان وتنس