ما د دوهم ځل لپاره جګړه تجربه کړه، په اوکراین کې د افغانانو سخت حالت

د پوښ انځور، د کابل په هوايي ډګر کې د اوکراین پوځ، اګست ۲۰۲۱. عکس فیسبوک، د اوکراین د دفاع وزارت د استخباراتو اصلي ریاست.

کله چې طالبانو تېر اګست کې کابل ونیو، هغو کسانو چې له افغانستانه په تېښته بریالي شول او په بل ځای کې یې د پناه اخیستو ادعا وکړه، هیله یې درلوده چې په نویو هېوادونو کې پټنځایونه ومومي. يو شمېر افغانانو په اوکراين کې خپل ځانونه يو ځل بيا پيل کړي، خو د روسيې د يرغل له امله يو ځل بيا د خپل ژوند له لاسه وتلو ته اړ شوي دي.

افغان وتنس له یو شمېر هغو افغانانو سره خبرې کړې دي چې اوکراین ته کډه شوي ول، اوس د جګړې له پیلېدو سره له ناڅرګندتیا سره مخامخ دي، دوی افغان وتنس ته د جګړې له یوې سیمې څخه د تېښتې د تجربې په اړه وايي، یوازې د دې لپاره چې ځان په بل ځای کې ومومي. صفیه چې اصلي نوم یې نه دی، په افغانستان کې په یوه خصوصي هوايي شرکت کې د ميلمه پالي په توګه کار کاوه. کله چې د تېر کال د اګست په میاشت کې د افغانستان پخوانی حکومت نسکور شو، هغه سمدستي کیف ته کډه شوه، چیرته چې هغه اوسیږي.

صفیه فکر کاوه چې هغه به په کیف کې خپل ژوند له سره پیل کړي، نه پوهیده چې یو سهار به له خوبه پاڅي ترڅو ښار په بحران کې ومومي، موږ د پنجشنبې په ورځ د فبروري ٢٤ سهار د سایرن په غږ له خوبه پاڅیدو. صفیه أفغان وتنس ته وویل، هغه وايي پدې شیبه کې چې هغه پوهیده چې د هغې پاتې کیدو لپاره هیڅ لاره نشته. صفیه سمدلاسه خپل سامانونه بسته کړل او د کیف سره د پولنډ پولې تهله ملگرو سره ولاړه، هغه وايي ما د دوهم ځل لپاره جګړه تجربه کړه.

د پنجشنبې په ماسپښین کې، صفیه د پولنډ پولې ته ورسیده چیرې چې د موټرو اوږد قطار ولاړ وه، هغه صحنه چې هغې ته د تیر کال د کابل په هوایي ډګر کې د ګډوډۍ یادونه ورکړل. صفیه د جمعې په سهار وختي له پولې واوښته او د سهار په٤:٢٠ بجو د اوکراین پولې ته نږدې ښار لوبلین ته ورسیده. له دې ځایه هغې وارسا ته اورګاډي ونیوله بیا د آلمان په لور روانه شوه، ماسپښین د برلین مرکزي سټیشن ته ورسیده. صفیه وايي له ګاونډیو هېوادونو څخه د دوی د پولو پرانستلو مننه کوي.

ښار د وحشتي ښار په څیر احساس کوي

افغان وتنس همچنان له تمنا سره چې د هغې اصلي نوم نه دی خبرې کړې، د کابل پوهنتون پخوانۍ محصله ده، چې اووه میاشتې وړاندې د اوکرایین پوځ د عملیاتو په ترڅ کې له خپلې کورنۍ سره ژغورلې وه.

تمنا په اوکراین کې د جګړې په پیل کې د کډوالۍ په توګه د هغې کورنۍ ستونزې تشریح کوي، موږ په ښار کې داسې څوک نه پیژنو چې زموږ سره یې په تیښته کې مرسته کړې وي. هغه وويل هغه لږ شمېر افغانان چې موږ يې پېژنو د جګړې په لومړۍ ورځ يې موټرونه پرېښودل او وتښتیدل، اوس موږ د یوې بلې کورنۍ سره بند پاتې یو چې موږ پوهیږو چې موټر هم نه لري.

تمنا او کورنۍ یې د کییف په څنډه کې ژوند کوي. کله چې افغان وتنس د شنبې په ورځ د فبرورۍ په ۲۶ له هغې سره خبرې وکړې، هغې وویل چې هغه لا هم د بمونو غږونه اوري.

تمنا زیاتوي بازارونه تړلي دي، ښار داسې احساس کوي لکه یو وحشتي ښارګوټی، ډیری خلک وتلي دي او موږ هڅه کوو چې خپله گزاره وكړو په هغه خوړو چي پخلنځي كي را پاتي دي چي ژوندي پاتي شو. کورنۍ د اپارتمان بلاک په اتم پوړ کې ژوند کوي. تمنا افغان وتنس وويل که جګړه نږدې شي ت چې ودانۍ یوه تاكوي لري چیرې چې دوی پټیږي.

د مرکې په جریان کې تمنا احساساتي شوه، موږ د خوندیتوب احساس کولو لپاره افغانستان پریښود په پای کې یو نوی جي ته. زه پوښتنه کوم چې دا ټوله ګډوډي به کله پای ته ورسیږي؟ هغه کسان چې د سولې په لټه کې دي تر ټولو ډېر ځورېږي.

په وارسا او پراګ کې د افغانستان د پخواني حکومت سفارتونو له اوکراین څخه د تېښتې له افغانانو سره د مرستې لپاره د مرستې نيولو اړيك لاین جوړ کړی دی. دغو سفارتونو هڅه کړې چې له طالبانو څخه په خپلواکه توګه خپلو فعاليتونو ته دوام ورکړي او په کابل کې د طالبانو له چارواکو څخه د قونسلګرۍ د خدمتونو مالي كومك باندې تکيه نه کوي فقت قنسلگري خدماتو په فيسونو باندي اتكا كوي.

د طالبانو چارواکو ویلي چې دوی به هڅه وکړي چې په اوکراین کې افغان اتباع او زده کوونکي خوندي ځای ته انتقال کړي، خو تر اوسه یې جزیات نه دي په ډاګه کړي.

د لیکلو په وخت کې ملګري ملتونه وايي چې 600,000 ملکي وګړي له اوکراین څخه تښتیدلي دي، خو اروپایي اتحادیه اټکل کوي چې ممکن د روسیې د یرغل له امله شاوخوا څلور ملیونه خلک له دې هیواد څخه د وتلو هڅه وکړي.