یک سال بعد: چگونه زندگی برای زنان و دختران افغانستان تغییر کرده است

بیست سال پس از سرنگونی آنها توسط نیروهای ایالات متحده و ناتو در ۱۵ اگیست ۲۰۲۱ طالبان در کابل به قدرت بازگشتند. در حالی که زندگی برای بسیاری تغییر کرده است این تغییرات در زندگی زنان و دختران افغان بسیار ملموس بوده است.

پس از بازگشت طالبان ادعا کردند که حقوق زنان رعایت خواهد شد و رژیم آنها نسبت به دوره های قبلی حکومت طالبان معتدل تر خواهد بود اما محدودیت های اعمال شده تا کنون و رفتار با فعالان زن نگرانی های جدی را در مورد تفسیر طالبان از حقوق زنان و جایگاه زنان در افغانستان.

 افغان وتنس از زمان تسلط طالبان بر حقوق زنان در افغانستان نظارت می کند مقررات تحمیل شده بر زنان را ردیابی می کند با منابع صحبت می کند و در صورت امکان با استفاده از تکنیک های منبع باز حوادث را تأیید می کند.

با نزدیک شدن به اولین سالگرد سقوط کابل افغان وتنس با نگاهی گذشته نگر به چگونگی تغییر زندگی زنان و دختران در اولین سال پس از بازگشت طالبان می پردازد.

تحصیلات

 محافظت کودکان تخمین زده است که ۸۰ درصد دختران لیسه در کشور از تحصیل محروم هستند | تصویر: افغان وتنس

زنان و دختران در اولین دوره حکومت طالبان بین سال‌های ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱ از تحصیل و کار منع شدند. پس از طالبان دسترسی دختران به آموزش افزایش یافت. ارقام نشان می دهد که بیش از ۳.۶ میلیون دختر تا سال ۲۰۱۸ در مکاتب ثبت نام کرده اند بیش از ۲.۵ میلیون در مکاتب ابتدایی و بیش از یک میلیون در مکاتب متوسطه.

در سپتمبر سال گذشته با تعطیلی اکثر مؤسسات آموزشی پس از بازگشت وزارت معارف طالبان بازگشایی مکاتب متوسطه پسرانه را اعلام کرد اما هیچ اشاره ای به مکاتب متوسطه دخترانه نکرد. طالبان هرگز ممنوعیت مستقیم مکاتب متوسطه دخترانه را اعلام نکرد اما پس از تغییر تصمیم خود مبنی بر بازگشایی مکاتب متوسطه دخترانه در ۲۳ مارچ سال جاری اصرار داشتند که یک سیاست باید مطابق با شریعت و فرهنگ افغانستان تدوین شود. هنوز هیچ نشانه ای از زمان بازگشت دختران وجود ندارد.

در حالی که مکاتب متوسطه دخترانه در برخی از مناطق مانند ولایت شمالی بلخ باز مانده است طبق گزارش‌ها قوانین لباس برای دختران سخت ‌گیرانه است و گزارش‌هایی مبنی بر اینکه طالبان به مؤسسات خصوصی در ولایت سمنگان دستور داده است که آموزش دختران بالای صنف ششم را متوقف کنند. به گفته متخصصان پزشکی محدودیت‌ها در آموزش متوسطه دختران تأثیرات قابل توجهی بر سلامت روان شاگردان داشته است چیزی که توسط معلم لیسه دخترانه افغان وتنس نیز مورد تاکید قرار گرفت و او همچنین به مبارزه خود برای زندگی با حقوق کاهش یافته و نامنظم اشاره کرد.

با توجه به اینکه ممنوعیت واقعی تحصیل متوسطه دختران به زودی به یک سال می رسد دانش آموزان دختر در صورت امکان به مکاتب آنلاین یا "مکاتب مخفی" روی آورده اند و برخی از خانواده های مرفه تر می توانند به آموزش خصوصی دسترسی داشته باشند. با مقاومت در برابر همه تلاش‌های شاگردان و حمایت‌های ارائه شده از طریق خیریه‌ها و طرح‌های آنلاین در ماه اپریل محافظت کودکان تخمین زد که ۸۰ درصد از دختران لیسه در کشور از تحصیل محروم هستند.

در حالی که زنان برای تحصیل در پوهنتون محدودیتی نداشته اند آنها باید قوانین سختگیرانه ای در مورد رفتار لباس پوشیدن و جداسازی از یکدیگر رعایت کنند. صنفهایی مرد و زن ابتدا در زمان‌های متفاوتی ترتیب داده شد تا از اختلاط جلوگیری شود هرچند در ماه اپریل طالبان با اختصاص روزهای خاصی از هفته برای حضور شاگردان دختر و پسر فراتر رفتند.

در اواخر ماه مارچ افغان وتنس با تعدادی از شاگردان دختر در ولایات کابل ٬بلخ٬ بغلان و سمنگان صحبت کرد. شاگردان نگرانی‌های خود را در مورد رفتار خشن طالبان با شاگردان دختر به دلیل نقض جزئی آیین‌نامه رفتار و پوشش آنها ابراز کردند. به همین ترتیب در اواسط ماه ثور سال جاری گزارش‌ها و همچنین فیلم‌هایی که افغان وتنس توانست تأیید کند از ورود دخترانی با روسری‌های رنگارنگ توسط طالبان به پوهنتون معارف کابل توسط طالبان منتشر شد. همچنین گزارش هایی از ضرب و شتم دانشجویان دختر  توسط محافظان زن پوهنتون به دلیل عدم رعایت قوانین حجاب طالبان در پوهنتون بلخ وجود دارد.

موقعیت جغرافیایی طالبان از دسترسی به شاگردان دختر در پوهنتون معارف کابل در کابل جلوگیری می‌کند. [۳۴.۵۳۱۳۳۱, ۶۹.۱۱۲۹۷۲]

وظیفه

مانند رویکرد آنها در مورد مکاتب متوسطه دخترانه طالبان صراحتاً زنان را از کار منع نکرده اند. با این حال از زمان تصاحب گزارش‌های گسترده‌ای از زنان در بیشتر نقاط کشور شنیده می‌شود که به زنان گفته می‌شود در خانه بمانند در حالی که حقوق دیگران کاهش یافته و نامنظم است. پیش از تسلط طالبان مشارکت زنان در خدمات ملکی افغانستان به ۲۷ درصد افزایش یافته بود و دولت سابق قصد داشت مشارکت را تا سال ۲۰۲۰ به ۳۰ درصد افزایش دهد با این حال نزدیک به یک ماه پس از تسلط مقامات طالبان در شهرداری کابل به کارمندان زن خود گفتند که در خانه بمان.

 به گفته یک ثارنوال زن و وکیل سابق که با افغان وتنس صحبت کرد داستان های مشابهی در سایر بخش ها و دفاتر نیز تکرار شده است مانند دفتر ثارنوالی کل که طبق گزارش ها به زنان گفته شده بود در خانه بمانند و اجازه ورود به دفاتر خود را نداشتند. اوایل مارچ امسال یک کارمند زن ریاست معارف ولایت بامیان می گوید که مقامات طالبان به او و همکاران زن در این اداره گفته اند که تا اطلاع ثانوی در خانه بمانند و اخیراً  پس از یک سال ممنوعیت از کار آنها مقامات طالبان در وزارت امور مالی به کارمندان زن خود گفته است که اقوام مرد را برای جایگزینی آنها معرفی کنند. در اواخر ماه فبروری گزارش‌هایی منتشر شد که طالبان ۴۴ کارمند زن را از تیپ مرزی میدان هوایی کابل اخراج کردند. در نامه رسمی اخراج با امضای مدیر ترافیک هوایی فرودگاه انتصاب زنان در تیپ صرفاً نمادین بوده و دیگر نیازی به آنها نیست.

اکنون کار زنان در بخش دولتی بیشتر به نقش های مراقبت های بهداشتی و آموزشی محدود شده است. در برخی موارد کارگران زن دولتی در تلاش برای مطالبه حق کار خود و تحت فشار قرار دادن طالبان برای اجازه دادن به آنها برای بازگشت به کار خود تظاهرات برگزار کرده اند.

بر اساس گزارش‌ها و منابع افغان وتنس بدتر شدن بحران اقتصادی افغانستان همراه با محدودیت‌های طالبان بر آزادی حرکت زنان صاحبان مشاغل و کارآفرینان زن را با مشکلاتی در حفظ تجارت خود مواجه کرده است. افغان وتنس با یک صاحب تجارت زن در ننگرهار صحبت کرد که ادعا می کند که تجارت او کوچک شده و درآمد خود را از دست داده است و ده ها تن از کارمندان او (عمدتاً زن) را بیکار کرده است. در اواخر ماه مه گزارش‌هایی از ولایت هرات منتشر شد جایی که طبق گزارش‌ها اداره ولایتی طالبان در معاونت تبلیغ و پیشگیری از آن رستوران‌های زنان را تعطیل کرد.

حجاب و آزادی حرکت

به گفته طالبان زنان در افغانستان هنگام سفر بیش از ۴۵ مایلی باید توسط یک قیم مرد همراه باشند | تصویر: افغان وتنس

تقریباً یک ماه پس از به دست گرفتن قدرت توسط طالبان در کابل آنها وزارت سابق امور زنان را به مرجع خود در زمینه پلیس اخلاقی تبدیل کردند که به عنوان وزارت امربالمعروف نهی عن المنکر   شناخته می شود. از آن زمان این وزارتخانه عمدتاً مسئول صدور احکام و مقررات در مورد پوشش زنان یا «حجاب» که توسط طالبان توصیف شده است و آزادی رفت و آمد بوده است.

گزارش‌ها حاکی از آن است که در اواخر دسامبر سال گذشته این وزارتخانه رانندگان تاکسی را از رانندگی زنان منع کرد مگر اینکه آنها از تعبیر طالبان از حجاب استفاده کنند و زنان را از سفر بدون سرپرست مرد بیش از ۴۵ مایل منع کرد. با این حال این قانون در زمانی وضع شده است که بسیاری از زنان اعضای مرد خانواده خود را در نتیجه دهه‌ها درگیری از دست داده‌اند با تعداد بیوه‌ها تا سال ۲۰۱۸ ۲.۵٬ میلیون نفر تخمین زده می‌شوند.

در مصاحبه با افغان وتنس یک زن تاجر از ولایت ننگرهار نگرانی خود را ابراز کرد و توضیح داد که چگونه مجبور شد یکی از پسرانش را از مکتب حذف کند تا بتواند در سفرهای کاری به ولایت همجوار لغمان او را همراهی کند. زن دیگری که با او صحبت کردیم که می‌گوید دو بار بیوه شده است به افغان وتنس گفت که فکر می‌کند چاره‌ای جز رجوع به فحشا برای تغذیه شش فرزندش ندارد.

مانند برخی از احکام دیگر طالبان گزارش‌هایی از تطبیق این قانون به درجات مختلف منتشر شده است. به عنوان مثال در اوایل ماهجنوری رئیس اداره استانی  وزارت امربالمعروف نهی عن المنکر در هرات در مصاحبه با رخشانا رسانه گفت که به صاحبان کافی شاپ ها دستور داده شده که از ورود زنان "بدون محرم" (ولی مرد) جلوگیری کنند. در ماه مارچ سال جاری  وزارت امربالمعروف نهی عن المنکر نامه‌هایی را به خطوط هوایی ارسال کرد و از ممنوعیت سفر زنان بدون همراه خبر داد. در پی این ممنوعیت مقامات دو شرکت هوایی گزارش دادند که ده ها زن از سفر به تنهایی در پروازهای داخلی و خارجی از میدان هوایی کابل جلوگیری شده اند.

در ماه مه سال جاری طالبان با اعلام اینکه زنان باید صورت خود را در ملاء عام بپوشانند تیتر یک رسانه بین‌المللی شد و اظهار داشت که نزدیک‌ترین اقوام مرد نسبت به هر زنی که این قانون را رعایت نمی‌کند «با احتمال زندانی شدن یا اخراج از مشاغل دولتی مواجه می‌شود». این که این حکم تا چه اندازه اجرا شده است و آیا آن را اجباری می دانند یا صرفاً توصیه مشخص نیست. با این حال گزارش ها و مصاحبه های افغان وتنس با زنان در محل نشان می دهد که اجرا در ولایات مختلف متفاوت بوده است.

برای مثال در ماه مه یک فعال از بامیان به افغان وتنس گفت که به زنان دستور داده شده است که دست‌ها و همچنین صورت‌های خود را بپوشانند در حالی که در هرات در همان زمان به نظر می‌رسد که این فرمان به همان میزان اجرا نمی‌شود. در همین حال گزارش‌هایی از تخار منتشر شد که توسط منابع افغان وتنس در محل نیز تأیید شد که طالبان پوسته‌های بازرسی حجاب را در بخش‌های مختلف شهر تالقان مرکز ولایت تخار ایجاد کرده‌اند تا زنان را به رعایت حجاب و بازگرداندن حجاب راهنمایی کنند. که به خانه های خود نرفتند.

اعتراض و کنشگری

سوابق افغان وتنس نشان می دهد که اولین تظاهرات تحت رهبری زنان در ۱۷ اگیست ۲۰۲۱ در کابل تنها چند روز پس از تصرف پایتخت توسط این گروه صورت گرفت. با این حال از زمان شروع اعتراضات فعالان زن در برخی موارد با تدابیر شدید طالبان مواجه شده‌اند و افغان وتنس چندین رویداد تظاهرات را تأیید کرده است.

عکس بالا: موقعیت جغرافیایی ویدیویی که نشان می دهد اعضای طالبان از اسپری فلفل بر روی معترضان زن استفاده می کنند. نمونه های بیشتر در اینجا

گزارش ها حاکی از آن است که در ۱۹جنوری چندین زن معترض توسط طالبان بازداشت شدند. در ویدئویی که در شبکه های اجتماعی دست به دست می شود یکی از معترضان به نام تمنا زریاب پریانی عاجزانه درخواست کمک می کند و می گوید که طالبان به خانه اش یورش برده اند. بلافاصله پس از این گزارش هایی منتشر شد مبنی بر اینکه طالبان تمنا سه خواهرش و یکی دیگر از معترضان به نام پروانه ابراهیم خیل را بازداشت کرده اند. طالبان علناً هرگونه دست داشتن در بازداشت فعالان زن از جمله در مصاحبه با بی‌بی‌سی را رد کردند تا جایی که پریانی را به ترتیب دادن این رویداد متهم کردند.

اسکرین شات پست اعماج نیوز حاوی ویدئوی ارسال شده توسط تمنا پریانی (توئیتر)

زنان معترض و فعالان جامعه مدنی در مصاحبه با افغان وتنس در ماه فبروری امسال نگرانی های خود را در مورد جنبه های مختلف این رویدادها ابراز کردند و ادعا کردند که طالبان از ملاقات اعضای خانواده معترضان با آنها در بازداشتگاه ها جلوگیری کرده است. مسائلی مانند کمبود کارکنان زن و دسترسی به غذا و آب و همچنین آسیب پذیری معترضان در برابر آزار و اذیت و آزار جنسی در زندان ها نیز از سوی فعالان مطرح شد. زنان معترض و فعال در مصاحبه خود با افغان وتنس ادعا کردند که تعداد زنان بازداشت شده توسط طالبان بیشتر از آمار رسانه ها است. اواخر همان ماه وزارت داخله طالبان ویدئویی «اعتراف‌آمیز» از تعدادی از زنان معترض بازداشتی منتشر کرد که می‌گفتند فعالان خارج از کشور با پیشنهاد فرصت خروج از افغانستان تشویق شده‌اند تا اعتراض کنند.

اگرچه طالبان بعداً تظاهرکنندگان بازداشت شده را آزاد کردند ظاهراً به این شرط که آنها با رسانه ها صحبت نکنند به نظر می رسد که این گروه در ساکت کردن آنها موفق بوده است زیرا گزارش شده است که بسیاری از آنها مخفی شده اند یا کشور را ترک کرده اند. در یک رویداد در اوایل ماه اپریل گروهی از شاگردان دختر پوهنتون بامیان در یک گردهمایی پوهنتونی در اعتراض به بسته شدن مکاتب متوسطه دخترانه توسط طالبان اعتراض کردند. گزارش‌ها بعداً منتشر شد که طالبان ده‌ها نفر از آنها را بازداشت کردند اما این گروه این ادعا را رد کرد.

در ماه جون امسال افغان وتنس با دو زن معترض که گفته می‌شود توسط طالبان در کابل و مزارشریف مرکز ولایت بلخ در اوایل سپتامبر ۲۰۲۱ بازداشت شده‌اند مصاحبه کرد. هر دو فعال مدعی هستند که آنها را به بازداشتگاه طالبان برده‌اند. مراکز مورد ضرب و شتم و شکنجه قرار گرفتند. گزارش اخیر عفو بین‌الملل که در ۲۷ جولای منتشر شد همچنین گزارش‌هایی از زنان معترض را ارائه می‌دهد که می‌گویند در طول بازداشت توسط طالبان مورد آزار و اذیت و ضرب و شتم قرار گرفته‌اند.

از سوی دیگر اعتراضات داخلی به عنوان یک روند در افغانستان ظاهر شده است. زنان و دخترانی که عمدتاً ماسک به چهره دارند احتمالاً تلاشی برای پنهان کردن بیشتر هویت خود با در دست داشتن پلاکاردهایی با شعار تقریباً هر روز در رسانه های اجتماعی به اشتراک گذاشته می شود. در اوایل جولای افغان وتنس با یک فعال از مسیر قلم یک شبکه حمایت از آموزش مبتنی بر جامعه که در سال ۲۰۰۹ توسط مطیع الله ویسا یک فعال و معلم از ولایت قندهار تأسیس شد صحبت کرد. این فعال به افغان وتنس گفت که چگونه با توجه به خطرات و محدودیت‌های موجود رویکرد خود را نسبت به مبارزات انتخاباتی تغییر داده‌اند اما محدودیت‌های طالبان کمپین‌های آنها را برای حقوق آموزشی متوقف نمی‌کند.

سیستم قضایی و خشونت جنسیتی

به گفته عفو بین‌الملل حقوق زنان و دختران از زمان تصاحب این کشور "تخریب" شده است |

 تصویر: افغان وتنس

قبل از تسلط تعداد انگشت شماری از سازمان ها از جمله زنان برای زنان بین المللی تعدادی خانه های امن را در کابل و چندین ولایت دیگر اداره می کردند و به زنان بازمانده از خشونت خانگی در کشور پناه می دادند. وزارت امور خارجه ایالات متحده قبلاً تخمین زده بود که سالانه ۲۰۰۰ زن و دختر عمدتاً در کابل از این پناهگاه ها استفاده می کنند که بسیاری از آنها از دفاتر استانی و مرکزی وزارت امور زنان و کمیسیون حقوق بشر و همچنین از پناهگاه ها به این سیستم ارجاع داده می شوند. شفاخانه ها و پاسگاه های پلیس در سراسر افغانستان. بنا بر گزارش ها تقریباً تمام خانه های امن با به قدرت رسیدن طالبان بسته شد.

در اوایل ماه مارچ سال جاری افغان وتنس با تعدادی از کارمندان سابق خانه‌های امن و فعالانی صحبت کرد که نگرانی‌های خود را در مورد بسته شدن پناهگاه‌ها و آنچه که آنها به عنوان دسترسی تقریباً ناموجود زنان به سیستم‌های ایمنی و پشتیبانی توصیف می‌کنند بیان کردند.

از زمان تصاحب وزارت امور زنان با  وزارت امربالمعروف نهی عن المنکر جایگزین شده است که مسئول اجرای تفسیر سختگیرانه طالبان از قوانین شریعت است. علاوه بر این گزارش شده است که طالبان کمیسیون حقوق بشر افغانستان را به همراه پنج نهاد دولتی کلیدی دیگر منحل کردند که آنها را «غیرضروری» می‌دانست زیرا این کشور در سال مالی جاری با کسری بودجه ۴۴ میلیارد افغانی (۵۰۱ میلیون دلاری) مواجه بود. فرسایش این دو نهاد بزرگ با توقف فعالیت دادگاه های تخصصی و واحدهای دادسرا که مسئول اجرای قانون منع خشونت علیه زنان در سال ۲۰۰۹ هستند تشدید می شود.

بر اساس گزارش اخیر عفو بین‌الملل حقوق زنان و دختران از زمان تصاحب این کشور «تضعیف» شده است. این گزارش ۹۸ صفحه ای حاوی مصاحبه با ۱۰۰ زن دختر کارمند در بازداشتگاه ها کارشناسان و روزنامه نگاران به شرح روش های بی شماری می پردازد که در آنها زنان با خشونت و ظلم و ستم تحت سلطه طالبان مواجه شده اند از بازداشت خودسرانه تا شکنجه های جسمی و روانی در حبس و افزایش نرخ ازدواج های کودکان زودهنگام و اجباری. بر اساس این گزارش در برخی موارد گفته می‌شود که بازماندگان خشونت خانگی زندانی شده‌اند در حالی که در ابتدا گفته شده است که به پناهگاه‌ها فرستاده خواهند شد.

زنان در رسانه ها

تصویری از یک مجری خبر زن که به طور گسترده در شبکه های اجتماعی به دنبال فرمان طالبان به خبرنگاران زن که در آن به خبرنگاران دستور می دهد تا صورت خود را هنگام پخش برنامه بپوشانند به اشتراک گذاشته شد | تصویر: شبکه های اجتماعی

بر اساس گزارش‌ها محدودیت‌های طالبان بر رسانه‌های افغانستان همراه با بدتر شدن وضعیت اقتصادی این کشور منجر به بسته شدن رسانه‌ها در سراسر کشور شده است. امسال افغانستان از رتبه ۱۲۲ در شاخص آزادی مطبوعات به ۱۵۶ در میان ۱۸۰ کشور سقوط کرد. بسته شدن رسانه ها تأثیر نامتناسبی بر خبرنگاران زن داشته است: ۷۲ درصد از کسانی که شغل خود را در رسانه ها از دست داده اند زنان هستند و اتحادیه ملی خبرنگاران افغانستان می گوید که در آن زمان تنها ۲۴۳ زن توسط رسانه ها در افغانستان استخدام شده اند. از تحقیقات خود در فبروری.

طبق گزارش ها در اواسط نوامبر  سال گذشته طالبان زنان را از حضور در درام های تلویزیونی سریال های تلویزیونی و برنامه های سرگرمی منع کردند و در همان ماه به خبرنگاران و گزارشگران زن تلویزیون نیز دستور داده شد که موهای خود را هنگام پخش برنامه بپوشانند. گزارش دیده‌بان حقوق بشر که در ماه مارچ سال جاری منتشر شد می‌گوید که در برخی استان‌ها دیگر هیچ خبرنگار زن وجود ندارد. دیگرانی که هنوز مشغول به کار بودند توضیح دادند که چگونه روال کار روزانه آنها تغییر کرده است: آنها "در پس زمینه" کار می کردند و از ظاهر شدن در فیلم های ضبط شده یا صوتی اجتناب می کردند.

در اواسط ماه مه طالبان فرمان دیگری صادر کرد که به زنان روزنامه‌نگار دستور داد تا هنگام پخش برنامه صورت خود را بپوشانند. این فرمان با محکومیت گسترده ای در سطح ملی و بین المللی مواجه شد. یلدا علی مجری زن شبکه طلوع ویدئویی از خود را در شبکه های اجتماعی منتشر کرد که در حال نقاب زدن است با عنوان: «پاک شدن زنی به دستور امر به معروف و نهی از منکر». همزمان برخی از رسانه های محلی گزارش دادند که به دلیل محدودیت ها و فشارهای طالبان تمامی کارمندان زن رسانه در ولایت هرات از کار اخراج شده اند.

محدودیت‌های طالبان بر زنان روزنامه‌نگار و کارمندان رسانه‌ای در سال گذشته در حالی صورت گرفته است که بسیاری از زنان روزنامه‌نگار از کشور فرار کرده‌اند که تعدادی از آنها در کشورهایی مانند پاکستان گیر افتاده‌اند و در انتظار اسکان مجدد خود در اروپا و آمریکای شمالی هستند.

گفتن نهایی

پس از بازگشت به قدرت طالبان وعده دادند که حقوق زنان رعایت خواهد شد اما محدودیت‌های صادر شده در سال گذشته باعث ایجاد تردیدهای جدی در میان فعالان داخلی و بین‌المللی شده است. بر اساس شاخص شکاف جنسیتی ۲۰۲۲ مجمع جهانی اقتصاد افغانستان در رتبه آخر قرار دارد.

به گفته کارشناسان عواقب محدودیت های طالبان بر معیشت زنان آزادی رفت و آمد و دسترسی به آموزش با رکود اقتصادی کشور و اثرات منفی افزایش تغییرات آب و هوایی و ناامنی غذایی بدتر شده است.

بسیاری از زنان و دخترانی که از زمان تصاحب با آنها صحبت کرده‌ایم نگران آینده هستند اما آنها نیز عزم خود را برای ادامه راه بدون توجه به چالش‌ها نشان می‌دهند. یکی از زنان در مصاحبه اخیر با افغان وتنس گفت: "برای افرادی که اکنون سخنان مرا می خوانند ... هرگز سکوت نکنید صدای خود را بلند کنید." "من معتقدم مردن با عزت و آزادی به مراتب بهتر از زندگی در ذلت و بدبختی است."

خبرنگار افغان وتنس: افغان وتنس

۱۰ اگیست ۲۰۲۲