واکنش محصلان و استادان زن به ممنوعیت پوهنتون توسط طالبان

در ۲۰ دیسمبر طالبان اعلام کرد که زنان از ورود به پوهنتون در افغانستان منع خواهند شد. حافظ ضیاءالله هاشمی سخنگوی وزارت تحصیلات عالی طالبان تصویری از نامه‌ای را در توییتر منتشر کرد که در آن به تمام پوهنتون‌ها و مؤسسات آموزشی دولتی و خصوصی دستور داده شده است که دسترسی محصلان دختر را فوراً متوقف کنند.

این خبر باعث محکومیت دولت ها و گروه های حقوق بشر در سرتاسر جهان شد و ویدئوهایی از هق هق زنان جوان در  صنف های درس در رسانه های اجتماعی منتشر شد. در روزهای پس از اعلام این خبر افغان وتنس اعتراضات را در چندین ولایت تأیید کردند. گزارش هایی وجود داشت که برخی از زنان معترض و روزنامه نگار دستگیر شدند اگرچه افغان وتنس نمی تواند مستقلاً این موضوع را تأیید کند.

اعلامیه طالبان در پی مجموعه ای از محدودیت هایی است که در ماه های اخیر بر زنان در افغانستان اعمال شده است از جمله ممنوعیت بازدید زنان از پارک ها و سالن های ورزشی در کابل و فاریاب. از زمان بازگشت طالبان به قدرت در اوت ۲۰۲۱ دختران بالای  صنف ششم قادر به رفتن به مکتب نبوده اند و همین امر باعث شده است که برخی از دختران نوجوان به مدارس آنلاین یا مخفی روی بیاورند.

یکی از محصلان افغان وتنس با او صحبت کرد تعطیلی پوهنتون ها برای محصلان دختر را  دلخراش  توصیف کرد.

ریحانه که نام اصلی او نیست پانزده سال دارد. از زمان بسته شدن لیسه های دخترانه او در دو پوهنتون در کابل در  صنف های درس شرکت می کرد. با محدودیت‌هایی که اکنون برای تحصیلات عالی زنان وجود دارد او احساس می‌کند که گزینه‌های او حذف شده‌اند.

او به افغان وتنس می گوید:  جایی برای رفتن وجود ندارد.  هیچ دوره ای برای دانش آموزان دختر وجود ندارد هیچ چیز و حتی مدرسه [مدرسه دینی] را تعطیل کردند. جایی نیست که برویم درس بخوانیم. 

ریحانه امیدوار بود که روزی یک سیاستمدار شود اما میگوید که از زمان بازگشت طالبان این رویا را کنار زده است.

مامانم به من گفت تو نمی‌توانی همین‌طور بمانی باید رویاهایت را تغییر بدهی باید افکارت را تغییر بدهی   چون اینجا نمی‌توانی یک سیاستمدار باشی. 

در عوض او تصمیم گرفت که آرزوی دکتر شدن را داشته باشد زیرا طالبان  قدری برای پزشکان احترام قائل هستند . او می‌گوید که معتقد است کار به‌عنوان یک پزشک راحت‌تر پیدا می‌شود و می‌تواند به جامعه و کشورش کمک کند.

با این حال تعلیق اخیر آموزش عالی برای زنان و دختران ریحانه را ناامید کرده است. با محرومیت دختران بالای  صنف ششم از تحصیل و محدودیت در دسترسی زنان به شغل آزادی رفت و آمد و لباس متخصصان و کارشناسان بهداشت نسبت به افزایش نرخ مشکلات سلامت روان هشدار داده اند زیرا زنان فرصت های کمی دارند.

ریحانه میگوید:  اکنون نه هیچ مرکز آموزشی نه پوهنتون و نه مدرسه وجود دارد   ما جایی برای رفتن نداریم جایی برای تحصیل.  نمی دانم   اکنون ناامید شده ام. 

استاد پوهنتون: چاره ای جز استعفا ندیدم

افغان وتنس همچنین با یک استاد پوهنتون در کابل صحبت کرد که می گوید پس از شنیدن اعلامیه تعلیق تحصیل زنان استعفا داد.

پروفسور زریاب نه نام واقعی او میگوید:  استعفای من این بود که چگونه صدایم را بلند کردم. من هیچ راهی جز استعفا از پست خود به عنوان استاد ندیدم. من هرگز نمی‌روم و تدریس نمی‌ کنم تا زمانی که دخترانی را ببینم که به  صنف‌هایشان برمیگردند. 

پروفسور زریاب میگوید که پنج استاد دیگر را می شناسد که از پوهنتون های کابل هلمند و کندز استعفا داده اند و افراد دیگری را نیز می شناسد که قصد انجام این کار را دارند. به گزارش بی بی سی حدود ۵۰ استاد مرد پوهنتون در مؤسسات دولتی و خصوصی از سمت خود استعفا داده اند در حالی که برخی از محصلان پسر گزارش شده از شرکت در امتحانات خودداری کرده اند.

از زمان گفتگوی ما با پروفسور زریاب رسانه های محلی گزارش داده اند که طالبان به استادان کارمندان و کارمندان زن زن دستور داده اند که در محل کار شرکت نکنند.

ندا محمد ندیم وزیر تحصیلات عالی طالبان روز پنجشنبه در گفت‌ وگو با تلویزیون افغانستان گفت که ممنوعیت حضور زنان در پوهنتون برای جلوگیری از اختلاط جنسیت‌ ها ضروری است و به اعتقاد او برخی از دروس تدریس میشوند اصول اسلام را نقض میکنند. این در حالی است که در ماه اکتبر طالبان محدودیت هایی را در مورد رشته هایی که زنان می توانند در پوهنتون های دولتی ثبت نام کنند اعمال کردند.

پروفیسور زریاب میگوید که مقررات قبلاً توسط طالبان وضع شده بود. صنف ها برای مردان و زنان جدا شده بود و طالبان مشخص کرده بودند که مردان باید توسط مردان و زنان توسط زنان آموزش داده شوند. به گفته این استاد خواسته های طالبان مدام در حال افزایش است.

او میگوید:  این محدودیت‌ ها هیچ دلیل قانونی یا شرعی ندارند و می‌افزاید که سیاست‌ ها به دلیل اینکه مسئولان امور را به دست خودشان می‌گیرند متناقض است. او همچنین به افغان وتنس می گوید که طالبان افرادی را در پوهنتون ها به کار گرفته اند که شرایط لازم برای این سمت را ندارند.

پروفسور زریاب می گوید که او نگران آینده خود نیست بلکه نگران آینده جوانان افغانستان و کشور است. با فرصت های محدود به ویژه برای زنان و دختران او نگران است که جوانان بیشتری را ترک کنند.

او میگوید: من عمیقا نگران جوانان خواهران برادران و آینده افغانستان هستم. شانس آنها برای خدمت به میهنشان از بین میرود و در عوض آنها را ترک خواهند کرد. 

برای مطالعه بیشتر گزارش اخیر ما را ببینید که شامل تجزیه و تحلیل منبع باز در مورد اعتراضات و سایر حوادث مربوط به ممنوعیت پوهنتون است.

خبرنگار افغان وتنس : افغان وتنس 

۲۳ دیسمبر ۲۰۲۲